عکاس: مهیار مرادی چافی
درخشش سبز که معمولا در هنگام غروب خورشید، و گاه در حین طلوع خورشید رخ دهد پدیدهای نادر است که طی آن بخش قابل مشاهده خورشید به صورت ناگهانی و به وضوح تغییر رنگی غیر عادی میدهد. این رویداد با تغییر رنگ دادن خورشید به سرخ و نارنجی در هنگام غروب رخ داده و معمولا یک تا دو ثانیه ادامه خواهد داشت؛ از این رو آن را تلالو یا درخشش مینامند.
درخشش سبز از آن رو قابل مشاهده است که نور خورشید دچار انحراف و شکست میشود. درحقیقت اتمسفر عملکردی مانند یک منشور نسبتا ضعیف از خود نشان میدهد و نور را به رنگهای مختلف تجزیه میکند. زمانی که صفحه خورشید به صورت کامل بالای خط افق قابل مشاهده است، رنگهای مختلف پرتوهای نور به اندازهای همپوشانی میکنند که هر رنگ را نمیتوان با چشم غیرمسلح به صورت مجزا دید.با پایینرفتن خورشید، آخرینپرتوهای نوری آن سبز دیده میشود. این درخشش سبزرنگ که به واسطه شکست نور در اتمسفر شکل میگیرد، پدیدهای بسیار نادر است. زمانی که خورشید آغاز به پایینرفتن در افق میکند، رنگهای طیف نوری در یک زمان ناپدید میشوند و این ناپدید شدن با پرتوهای نوری که از طول موج بلندتری برخوردارند آغاز شده و به آنهایی که از طول موج کوتاهتری برخوردارند ختم خواهد شد. این فرایند در زمان طلوع خورشید وارونه میشود و ممکن است درخشش سبز بر بالای خورشید پیش از برآمدن از خط افق دیده شود.این درخشش در ابتدا سبزرنگ دیده میشود پرتوهای سبزرنگ زیادی در آن زمان از اتمسفر عبور میکنند. گاه زمانی که هوا به شدت پاک است، درخشش آبی رنگی نیز دیده میشود. با اینهمه رنگ سبز رایجترین رنگی است که تاکنون در انتهای غروب یا ابتدای طلوع خورشید دیده شدهاست.اکثرا درخشش سبز در دو دسته قرار دارند: تلالو سراب ساختگی و پایینی. دسته اول از این درخشش ها در بخش بالاتری از آسمان و زمانی رخ میدهند که سطح زمین سردتر از هوا است. این درخشش بسیار باریک و برشی بسیار کوچک از خورشید است. نمونه دوم درحدود دو سوم تمامی درخشش های سبز را تشکیل میدهند، بیضی شکل و مسطح هستند و در نزدیکی سطح دریا و زمانی که سطح زمین گرمتر از زمین است رخ میدهند.
کجا میتوان تلالو سبز را دید؟
باوجود اینکه هیچ شرایط مناسبی که مشاهده این پدیده زیبا را تضمین کند، وجود ندارد، درخشش سبز زمانی که آسمان بسیار پاک باشد و دید شفافی از افق وجود داشته باشد بهتر مشاهده میشود. در اغلب موارد مشاهده تلالو سبز در اقیانوسها رخ دادهاست، زیرا بخش وسیعتری از اتمسفر قابل مشاهده است و خط دید در مسیری موازی با افق قرار دارد. دشتها نیز معمولا از شرایط مناسبی برای مشاهده این پدیده برخوردارند.
یکی از توضیحات گسترده اما غیرواقعی که درباره درخشش سبز گفته میشود این است که پرتوهای خورشید از میان امواج اقیانوس میدرخشد و از این رو سبز دیده میشود. اما پرتوهای نوری که به واسطه امواج اقیانوس شکسته میشوند به درون آب تابیده شده و راه فراری از آن ندارند. همچنین تصور غلط دیگری درباره این پدیده وجود دارد که آن را پسدید نامیده و حاصل تمرکز مخروطهای قرمز در شبکیه چشم انسان میداند. اما بروز این پدیده در هنگام طلوع خورشید،هردو این توضیحها را غیر قابل پذیرش خواهد ساخت.