عکاس : محسن شریفی
دُم و کما، از ویژگی‌های دیده‌شدنی در دنباله‌دارها است، زمانی که دنباله‌دار توسط خورشید، در روشنی قرار می‌گیرد؛ که این در هنگام عبور دنباله‌دار از قسمت‌های درونی سیستم خورشیدی اتفاق می‌افتد، آنها می‌توانند از زمین قابل مشاهده باشند. هنگام عبور دنباله‌دار از نزدیک منظومه? شمسیِ داخلی، تابش خورشیدی باعث می‌شود که مواد فرّار در دنباله‌دار تبخیر شده و به خارج از هسته جریان پیدا کنند که گرد و غبار را نیز با خود به حرکت درمی‌آورند. در اینجا دُم‌های جداگانه‌ای از گرد و غبار و گازها تشکیل می‌شود، که هریک به گونه‌ای و در اثر پدیده‌ای مجزا قابل مشاهده می‌گردند: گرد و غبار نور خورشید را مستقیماً منعکس می‌کند و گازها با یونیزاسیون یا یونیده شدن می‌درخشند. اغلب دنباله‌دارها آنقدر کم‌نورند که بدون استفاده از تلسکوپ قابل مشاهده نیستند، اما در هر دهه چند دنباله‌دارِ به اندازه کافی روشن؛ که بتواند با چشم غیر مسلح قابل مشاهده باشد، در آسمان پدیدار می‌شوند.
حقیقت اینست که تقریبا همه‌ی دنباله‌دارها دو دم دارند. با گرم شدن هسته‌ی یک دنباله‌دار زیر نور خورشید، آمیزه‌ای از گاز و غبار از آن جدا شده و در فضا پخش می‌شود. چیزی نمی‌گذرد که این آمیزه‌ی گاز و غبار به دو دم جدا بخش می‌شود: “دم یونی” گازی که یکراست در جهت باد خورشیدی کشیده می‌شود، و یک “دم غباری” که سنگین‌تر است و در برابر فشار باد خورشیدی پایداری کرده و کمابیش در همان راستای مدار دنباله‌دار پخش می‌شود. در تصویر فوق ، دم بلند یونی به بالا کشیده شده و دم غباری که کوتاه‌تر است هم رو به بالا، سمت راست.
دنباله‌دار یک گلولهٔ برفی کیهانی است که از گازهای منجمد، سنگ و گرد و غبار ساخته‌شده. ساختار دنباله‌دار شامل سه بخش هسته، گیسو و دم است. هسته بخش مرکزی آن است و از گرد و غبار و گاز و یخ ساخته شده‌است. وقتی که دنباله‌دار نزدیک خورشید می‌شود، یخ‌های موجود در هستهٔ آن تبخیر می‌شود و تبدیل به ابر بزرگی پیرامون دنباله‌دار می‌شود که گیسو نام دارد. نیروی مغناطیسی بسیار قوی است و طناب‌ها، گره‌ها و نوارهایی تولید می‌کند که دم یونی را از دم گرد و غباری جدا می‌کند.
سرچشمه و منشأ دنباله‌دارها، ابر اورت یا کمربند کویپر است. دنباله‌دارها، غیر دوره‌ای و دوره‌ای هستند که غیر دوره‌ای‌ها گرانش محدود به خورشید ندارند و مدار آنها به شکل سهمی است. دنباله‌دارهای دوره‌ای نیز شامل دنباله‌دارهای بلند مدت (بسیار بیشتر از ۲۰۰ سال) و کوتاه مدت (۲۰ تا ۲۰۰ سال) است. در نام‌گذاری دنباله‌دارها، از نام کاشفان آنها –یک شخص یا فضاپیما– استفاده می‌شود. اتحادیهٔ بین‌المللی اخترشناسی رهنمودی برای نام‌گذاری دنباله‌دارها مشخص کرده‌است.
دنباله‌دارها تفاوت‌هایی با دیگر اجرام منظومهٔ خورشیدی از جمله سیارک‌ها، شهاب‌وارها، شهاب‌ها و شهاب‌سنگ‌ها دارند که مهم‌ترین آنها چیزی است که آنها از آن ساخته شده‌اند. برای نمونه، سیارک‌ها از فلزات و مواد سنگی و دنباله‌دارها از یخ، گرد و غبار و مواد سنگی ساخته شده‌اند. دنباله‌دارها انواع قابل‌توجهی مانند دنباله‌دار بزرگ و مسیر خورشیدی دارند. دنباله‌دارهای بزرگ آنقدر بزرگ نیستند که با چشم غیرمسلح دیده شوند؛ با این حال وقتی به خورشید نزدیک می‌شوند، سطوح یخی آنها تبخیر می‌شود و مقدار زیادی از گاز و گرد و غبار آنها فرار می‌کند و جو و دم‌های بسیار بزرگی شکل می‌گیرد که دیدنی و قابل‌توجه است. این دنباله‌دارها، دنباله‌دارهای بزرگ نامیده می‌شوند. دنباله‌دار مسیر خورشیدی نیز طبقهٔ ویژه‌ای از دنباله‌دارهاست که به هنگام حضیض خود، فاصلهٔ بسیار (حدود ۸۵۰٬۰۰۰ مایل) از خورشید دارند.
اطلاعات عکس:
Lens: Sigma art 50mm @f2.8
Mount: Star adventurer
Camera: modified 6D
Exposurs: 20x40s@1600 full calibrated
Software: PS , PI1.8
Location: Sisakht, Iran, 2020
